11o MΑΘΗΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ :Παρατατικός ενεργητικός

Για να σχηματίσουμε τον παρατατικό, προσθέτουμε στο χρονικό θέμα του ενεστώτα τις καταλήξεις του παρατατικού, δηλαδή, για το ρήμα λύω παίρνουμε το θέμα λυ- και προσθέτουμε την κατάληξη του παρατατικού –ον

Στην αρχή όμως πρέπει να βάλουμε και την αύξηση, (όπως και στα νέα ελληνικά) η οποία είναι δύο ειδών: συλλαβική και χρονική

Τι είναι η συλλαβική αύξηση;

Συλλαβική

αύξηση είναι η προσθήκη στην αρχή του θέματος ενός --ἐ  

Πότε βάζουμε συλλαβική αύξηση;

Συλλαβική αύξηση βάζουμε, όταν το ρήμα αρχίζει από σύμφωνο

 

 

 

 

 

ἔ-λυ-ον

ἔ-λυ-ες

ἔ-λυ-ε

ἐ-λύ-ομεν

ἐ-λύ-ετε

ἔ-λυ-ον

 

 

 

Πότε βάζουμε χρονική αύξηση;

Χρονική αύξηση βάζουμε όταν το ρήμα αρχίζει από φωνήεν

Δηλαδή τι κάνουμε

Κάνουμε κάποιες αλλαγές σε μερικά φωνήεντα

Στη χρονική αύξηση του Παρατατικού  , αλλάζουν τα φωνήεντα με τα οποία αρχίζει το ρήμα . Οι αλλαγές είναι οι παρακάτω .

 

 α – η           =  αγοράζω  - ηγόραζον

αι  - η         =   αιχμαλωτίζω – ηχμαλώτιζον

αυ – ηυ      =  αυξάνω  -ηύξανον

ε  - η          = ελπίζω  -  ήλπιζον

ει – η          = εικάζω  -  ήκαζον

ευ -  ηυ      = ευρίσκω  -  ηύρισκον

ο  -  ω        = ορίζω   -  ώριζον

αύξηση  στα  σύνθετα ρήματα

 

Όσα ρήματα είναι σύνθετα με πρόθεση, δεν παίρνουν αύξηση στην αρχή του ρήματος αλλά ανάμεσα

στην πρόθεση και το ρήμα, δηλαδή το ρήμα δια-γράφω, που είναι σύνθετο με την πρόθεση διά,

στον παρατατικό δε θα γίνει ἐ διά γραφον αλλά δι-έ-γραφον. Αυτή η αύξηση λέγεται εσωτερική.

διέ-λυ-ον

διέ-λυ-ες

διέ-λυ-ε

διε-λύ-ομεν

διε-λύ-ετε

διέ-λυ-ον

 

                                        ΑΣΚΗΣΟΥΛΑ  με τον Παρατατικό